Μανόλης Λιμενίτης, Το θανατικόν της Ρόδου

Το έμμετρο Θανατικόν της Ρόδου του Εμμανουήλ/Μανόλη Λιμενίτη (γνωστού παλιότερα ως Γεωργηλλά) αναφέρεται στην επιδημία πανούκλας που ξέσπασε στην ιπποτοκρατούμενη πόλη της Ρόδου τον Οκτώβριο του 1498. Ακολουθώντας μια παραδοσιακή χριστιανική κοσμοθεωρία, που αποδίδει τις φυσικές και άλλες καταστροφές στις αμαρτίες των ανθρώπων, κυρίως στον ελεύθερο ερωτισμό, στα τυχερά παιχνίδια και στην απληστία, ο ποιητής παρουσιάζει την επιδημία ως δίκαιη θεία τιμωρία.

Το ποίημα διαθέτει και στοιχεία «ιστορικού θρήνου», που γίνεται λυρικότερος με τη χρήση πολλών κοινωνικοανθρωπολογικών και λαογραφικών παρατηρήσεων για τις ωραίες Ροδίτισσες και γενικά τον αστικό και τον ιπποτικό κόσμο του νησιού, καθώς και γνωρίσματα της διαδεδομένης στον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση παραινετικής και ηθικοδιδακτικής λογοτεχνίας, ειδικότερα του είδους των «ομιλιών» και της μισογυνικής σάτιρας του «καθρέπτη γυναικών». Τμήματα του ποιήματος με ξεχωριστό ενδιαφέρον αποτελούν η εικαστική, δυτικοευρωπαϊκού τύπου περιγραφή («έκφραση») του Χάρου και ο διάλογος του Ποιητή με τον «Λογισμό» του, που παραπέμπει στο είδος του θεατρόμορφου/δραματικού διαλόγου.

Σε Επίμετρο, ο γλωσσολόγος επιμελητής της έκδοσης Günther Steffen Henrich, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Λιψίας, παραθέτει και άλλες «εκφράσεις» του Χάρου, ποιητικές περιγραφές για την Ημέρα της Κρίσεως και λογοτεχνικές μαρτυρίες για επιδημίες και φυσικές καταστροφές.